... vieillir, et pourtant s'émerveiller...
Lisette Thooft is journalist, spreker en mythosoof en auteur van De onverzadigbare vrouw (en de afwezige man).
Je retranscris ce texte que j'ai trouvé l'autre jour dans le NRC du 15 décembre 2012, je le traduirai peut-être en français un des ces jours.
Omringd door wonderen
Wat is een heks? Ik bedoel niet de nieuwe heksen van de Wicca-beweging, die rituelen uitvoeren gebaseerd op romantische ideeën over natuurreligies. Ik vraag me af: wat symboliseren heksen in sprookjes - de lelijke, gemene oude vrouwen die kinderen lokken eneten, mensen in steen of in dieren veranderen, en die aan het eind van het verhaal in de oven belanden? Pas als zij overwonnen en gedood zijn, kant het bruiloftsfeest losbarten.
Waarom zijn er zoveel van die heksen in, zeg, de sprookjes van Grimm? "Mensen haten oude vrouwen," zei een oudere feministe me eens op samenzweerderige toon, "daarom maken ze er heksen van," Maar het zijn juist oude vrouwen zelf die sprookjes vertelden en verzamelden. De gebroeders Grimm schreven ze alleen maar op. Haten oude vrouwen dans oude vrouwen en zo ja, waarom?
In de film "Snowwhite and the hunstman" is de koningin boos omdat ze er niet tegenkan dat ze oud wordt en rimpels krijgt. Als ze jonde mensen het hart uitdrukt, verdwijnen die rimpels weer. En haar Toverspiegel heeft haar verteld dat het hart van Sneuwitje haar het eeuwige leven zal bezorgen, omdat Sneewitje een reine maagd is. Daarom probeert ze haar te pakken te krijgen, om haar te vernietigen.
Het thema van de vrouw die een monster wordt omdat ze weigert oud te worden, blijft me bij van die film. Uiteindelijk is het angst voor de dood die haar kwelt, maar er staat nog iets vóór: angst voor het verlies van schoonheid en daarmee seksuele macht. De boze koningin heeft als kind zeer geleden onder mannen en kan daarom geen man meer liefhebben. Maar vrouwen kan ze ook niet liefhebben, vooral jonge vrouwen niet, daarvoor is ze te jaloers. En dieren, planten, de hele natuur haat ze ook. Alles wordt dor in haar rijk, omdat zij weigert haar lichaam te laten verdorren.
Wat is er toch erg aan oud worden, voor vrouwen? Haten “ze” ons, oude vrouwen, echt? Nooit iets van gemerkt, eerlijk gezegd. Wat ik wel constateer, is wat Germaine Greer jaren geleden ook al zei: als je haar grijs wordt en je vel begint te rimpelen, word je voor jonge mensen – zowel mannen als vrouwen - een beetje onzichtbaar. Op straat merk je vaak dat mensen dwaars door je heen kijken, in restaurants moet je meer moeite doen om de aandacht van het personneel te trekken. Daar kun je wel iets aan doen – bijvoorbeeld door je haar te verven of opvallende kleren te dragen. Of door te proberen om mensen te manipuleren met je emotionele macht, zoals de heksen in sprookjes.
Maar je kunt ook denken: als ik aan de buitenkant begin te vervagen, gaat het nu kennelijk meer om de binnenkant. Ik ben toch niet de enige die gevoelige wordt met het klimmen der jaren? Ik kan ineens overvallen worden door een verschrikkelijke weermoed. Zeker in de herfst, als het kaler wordt buiten en je weet: alles vergaat, het licht neemt af, de bloemen sterven. Maar veel vaker word ik overvallen door een overweldigend gevoel van dankbaarheid. Wat zijn we toch omringd door wonderen, door betoverende magie en immense mysteries. Wat is de natuur prachtig, ook in haar stervensfase. Wat goed dat ik ook mee mag sterven, ooit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten