Het geduld in Europa met het eurosceptische Nederland is op. Verlies aan macht en geld dreigt als een ommekeer uitblijft na de verkiezingen. 'Het probleem is niet dat Nederland dwarsligt, het probleem is dat Nederland bijna altijd dwarsligt.
Jullie premier speelt een verderfelijke rol tijdens de EU-toppen'
Het optreden van premier Mark Rutte tijdens de laatste EU-top is exemplarisch. Hij eist - en bereikt - dat de moeizaam in elkaar gesleutelde compromistekst over Europees banktoezicht en noodsteun nogmaals wordt doorgelopen. Woord voor woord, zin voor zin, glijdt Ruttes rechterwijsvinger over de tekst. Het is inmiddels 3 uur in de ochtend, zijn zestien eurocollega's kijken vermoeid, verbaasd en vol afgrijzen toe.
Uiteindelijk wordt het de Cypriotische president Demetris Christofias te veel. Hij, de onbetwiste leider van 800 duizend Cyprioten, richt zich tot Rutte, demissionair premier van 16 miljoen burgers. 'Wat wilt u nu? Waar bent u mee bezig? Wilt u woorden of solidariteit?', gooit hij Rutte voor de voeten. Om zijn uitval kracht bij te zetten, dreigt Christofias - wiens eiland financieel aan de rand van de afgrond staat - niet bij de EU of Rusland om een lening te vragen, maar bij een echte schurkenstaat.
Op zich een mooie anekdote voor Rutte, iets voor thuis in de Trêveszaal: 'Komt die Cyprioot naar me toe...' Maar het venijn voor de premier zit in wat erna gebeurde: de Duitse bondskanselier Angela Merkel die Christofias goedkeurend toeknikte.
Nedergif
Nederland mag zijn buik vol hebben van Europa, Europa heeft het langzamerhand ook gehad met Nederland. Dat de verkiezingen over Europa gaan, is in alle Europese hoofdsteden genoegzaam bekend. Alsook het feit dat nergens anders in de EU de eurohaat zo intens en zo wijdverbreid is als in Nederland. 'Nedergif', noemt een hooggeplaatste EU-ambtenaar het. 'En we appreciëren het nog minder dan de nederwiet.'
Zonder uitzondering waarschuwen ze voor de gevolgen als Nederland na de verkiezingen volhardt in zijn afkeer van Brussel. 'Ze', dat zijn ambassadeurs, gewone diplomaten en EU-ambtenaren van uiteenlopende lidstaten, waaronder ook Nederland zelf. Bij elkaar goed voor decennia aan Europese ervaring. Ze praten op basis van anonimiteit, omdat er binnenkort weer moet worden onderhandeld met Rutte en diens mannen.
'Brussel is één groot knooppunt van vriendendiensten', zegt een EU-ambtenaar die nauw betrokken is bij de EU-toppen. 'En Nederland heeft straks geen vrienden meer. Dat betekent minder macht, minder invloed en minder invloedrijke posities.' Een tweede, doorgewinterde eurocraat: 'Nederland ziet geen oplossingen in Brussel, het zoekt alleen maar problemen.'
'Premier Rutte eind juni in Brussel.'Rutte wil geen constitutioneel debat', concludeert weer een andere hoge EU-ambtenaar. 'Hij heeft gewoon een kruis gezet achter de woorden 'solidariteit' en 'soevereiniteit'. Dan ben je snel uitgepraat in Brussel, want daar gaat het wel over.'
Benepenheid
Het was niet alleen het gehakkel over het banktoezicht waarmee Rutte eind juni de ergernis van zijn collega's over zich afriep. Een Oost-Europese diplomaat: 'Die hele EU-top was voor Nederland kennelijk een oefening in benepenheid. Neem het rapport van EU-president Van Rompuy over de toekomst van de EU. Dat was zo'n beetje op het lijf van Nederland geschreven met alle nadruk op strikte regels en discipline. Maar wat zegt jullie premier: 'Ik lust geen vergezichten.' Tja, wat doet hij daar dan aan tafel?'
'Rutte wil geen constitutioneel debat', concludeert weer een andere hoge EU-ambtenaar. 'Hij heeft gewoon een kruis gezet achter de woorden 'solidariteit' en 'soevereiniteit'. Dan ben je snel uitgepraat in Brussel, want daar gaat het wel over.'
De boosheid in de Brusselse wandelgangen treft de premier en de ministers, niet de Nederlandse diplomaten in Brussel. Die worden door alle gesprekspartners geprezen om hun professionaliteit, hun dossierkennis én - opvallend genoeg - hun bereidheid een compromis te vinden. 'Naar België wordt niet geluisterd, naar Nederland wel', zegt een diplomaat uit een kleine EU-lidstaat.
Voor de Oost-Europese lidstaten die in 2004 tot de EU toetraden, was de Nederlandse diplomatie in Brussel lange tijd hét grote voorbeeld. 'Wij waren nieuw, arm en zonder ervaring en keken enorm naar jullie op', herinnert een Oost-Europese diplomaat. 'Nederland dwong veel respect af', vertelt een collega van hem.
Verderfelijke rol
De huidige Nederlandse EU-ambassadeur Pieter de Gooijer doet dat nog steeds. Hij wordt door collega-ambassadeurs omschreven als 'zeer intelligent' en een 'ras-onderhandelaar'. Een van hen: 'Hij verpakt de Nederlandse blokkades als opbouwend en noodzakelijk voor brede steun onder de bevolking. Heel slim, maar helaas voor Pieter is het masker van Nederland afgevallen. Den Haag kan de beste man niet elke keer een dolk laten verkopen als een wortel.'
Diplomaten en ambtenaren benadrukken eensgezind: het is op het hoogste niveau dat de goede reputatie van Nederland wordt vernietigd. 'Jullie premier speelt een ronduit verderfelijke rol tijdens de EU-toppen', zegt een ambtenaar die in- en uitloopt bij de vergaderingen van de regeringsleiders. 'Rutte zet zich vast in cijferreeksen, dogma's en vermoedelijke parlementaire overmacht. Of het nu over de noodleningen voor Spanje of Griekenland gaat, over de meerjarenbegroting van de EU, het banktoezicht, de regels voor de pensioenfondsen, het asielbeleid, de Hedwigepolder of het opheffen van de grenscontroles met Roemenië en Bulgarije, Ruttes antwoord is steeds: nee, nee, nul, nul.'
Een ambassadeur: 'Rutte straalt het beeld uit van een machteloze leider, een bange premier. Steeds opnieuw mekkert hij tijdens de EU-toppen: 'Ik kan niet tegen de wensen van de Tweede Kamer ingaan.' Het geeft de andere leiders het idee dat hij Wilders' marionet is. Denk je dat Merkel geen lastige Bondsdag heeft? Heeft zij soms geen Constitutioneel Hof als waakhond? Denkt Rutte nu echt dat hij de enige premier is met verkiezingen in aantocht? Een politiek leider vindt een compromis in Brussel en overtuigt thuis zijn parlement. Rutte behoort overduidelijk niet tot die categorie.'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten